KAPİSTONA

M3ika oraşen doni na mebaşkvi oç’arupe çkimis xoloti mebuonam. Ham orapeşi doloxe “ Lazuri Oç’aru “ şen çkva, çkvado çkva oçalişupeşi doloxe bz*iri ti çkimi. Na mom3’ondu, do navar mom3’ondu ar dido dulyak “Lazuri oç’aruşi” dulyaşen çkva dulyapeşe mendemoşkudort’un. Tabiî ki hamtepeşi didope xoloti Lazi kultura do nena k’ala men3xvimerit’u.

Ham oçalişupeşi iri hak tkvande oxo3’onapu m3ika moşkva ora  ezdims. Hemuşeni ma, na mom3’ondu oçalişupeşi ari tkvani k’ala ortimu minon.

Han3’o  3, masumani na ixenu; K’ap’istoma “Kapçoni mç’k’udi do Laz bureği” etkinluği yado na ixenu etkinluğis mati kobakati. Etkinluği K’ap’istona (Gungoreni oput’es) ixenu. Etkinluği na mo3’opxu “arhavim.net”s gurubi t’u. Mexola skit 3’anaşen doni maç’araloba na bikom siteş edginaşi mo3’opxute masumani fara ixenet’u. Etkinluğis; Arkabişi belediyek, Arkabi turizmişi ok’oxtimale do svanuri kultura do tabiati k’ala na iboden majurani ok’oxtimalepek mxuci meçesdort’un. Etkinluğişi temeli niyeti Lazi kultura do nenaşi oksidinut’u. Majurani niyetişi enni becit’i narenti, Arkabişi tabiatişi mskvanobape majura noğapes do Turkiyeşi iri k’ele oçinapapat’u.

Çkimebura bzop’on; xes na uğut’es menk’ialeri durumis i3’k’edinasna didoti k’ai ivu. Dobuxalali, arhavin.net işi ok’oxtimales, K’ap’istonaşi muxtaris do K’ap’istonarepes.

Ekinluği K’ap’istonaşi zuğaşk’eleni ar rak’anişi dudis, mskva ar t’arononi ndğas ixenu. Muziğişi etkinluği Arkaburi berepek na gedges “albatrosi” do Arkaburi mabirale Tolga Kurdoğlik Turkuli do Lazuri birabapete gyoç’k’u. Hemtepe şkule Gyurcistanişen na moxtes Lazi bozopek na gedges “Şurimşine” gurubik na ibiru Lazi birapeten naonu. Muziğişi programiş arapes çkuni kulturaşi dido na içinapen “kapçoni mç’k’udi” do “kapça geç’veri” Arkaburi turizmişi ok’oxtimaleş k’ele 9 nçxoro grestas ixenu. Kultura çkunişi 3’oxleni orapeşi mskvanoba naren daçxurişi jindole 3’uk’alis na igubu ” lu duderi” xoloti oput’enuri k’oçepes k’ele na ixenu Lazi bureği etkiluğişe na moxtespes  niçinu.

Kultura çkunişi 3’oxlenoras dido na iorepen do didopeş (didote biç’epe) k’ele na isterinen osterupe xoloti ham etkinluğişe na moxtespes iz*irapinu. Navar uçkinpesti digurinu.  Na uçkinpesti goişinapu do mcveşi orape iskedinu.

Ham osterupe;  K’amp’araşen na ixenen “ot’k’va3inoni”, iriş k’ele na isterinen “rik’i”. Lastiğişen na ixenen k’inçiş-lastiği vanati

( lak’at’k’a). Mteli pi3arişen na ixenen osurunoni  arabate osurinu. Hamtepe mexola orapes k’oçepe çkunepeş k’ele na isterinet’u osterinupet’u.

Ham etkinluğite kultura çkunişi oç’k’omalepeş oç’k’omu, osterupeşi osterinu m3ika morderi 3’anari k’oçepeş k’ele navar goiç’k’endinasen ar gonoşine divu. M3ika ç’ut’a 3’aneripeş k’eleti; umçanepe mutepeşik mcveşi orapes, teknoloji çkar navart’u ndğalepes, skidala mutepeşi muç’ote na gololapinamt’es ham ndağlepe iris na o3’iru do na goşinu mskva ar etkinluği divu.

Etkinluğis; mati uye na bore “çkuni berepe” Lazi Kultura Sanat’i do Turizmişi ok’oxtimalek Lazuri nenaşi noxenepe na oçinapams ar standi gon3’k’u do etkinluğis ak’atu. Lazepes, mutepeşi kultura şeni Lazuri do Turkuli ç’areri noxenepeşi oçinapu vu.

Ham etkinluğite kultura çkuni k’oçepe çkunis oçinapa, oçk’omalepeşi nostonobaşi çkinapa meçamuşi dulya na eik’idu “arhavim.net” is, Arkabi belediyesis, Arkabi turizmişi ok’oxtimales, Ka’ap’istona oput’eşi muxtarluğis, K’ap’istonaripes do k’vaşi upi na dobes irixolos dido mardi boğodam. Na moxtasen 3’anapes meona muşi ixenasşi imedobate…

Kapistona

 Biraz geciktirdiğim yazılarıma tekrar devam ediyorum. Bu aralar  “Lazca yazmak” haricinde çeşitli çalışmaların içinde bulundum. Beğendiğim, beğenmediğim bir çok olay beni  çok sevdiğim ” Lazca yazmak” işinden başka işlerle yöneltmişlti. Tabiî ki bunların çoğu yinede Laz kültürü ve dili ile ilgili idi.

Bu çalışmaların hepsini burada anlatmak biraz uzun zaman alır. Onu için Beğendiğim bir etkinlik çalışmasını sizle paylaşmak istiyorum.

Bu yıl üçüncüsü yapılan Kapisre “Hamsili ekmek ve Laz böreği” etkinliği adı altında yapılan etkinliğe katıldım. Etkinlik Kapisre (Güngören köyü) de yapıldı. Etkinliği düzenleyen “arhavim.net” gurubu idi. Yaklaşık yedi yıldır Lazca köşe yazarlığı yaptığım sitenin kurucuları tarafından 3. kez gerçekleştirilmişti. Etkinliğe; başta Arhavi Belediyesi, Arhavi turizm derneği ve yöresel kültür ve doğa ile ilgilenen diğer sivil toplum örgütleride destek vermişti. Etkinliğin temel amacı Laz kültür ve dilini yaşatmaktı. Diğer amaçlarından en önemlisi de Arhavinin doğal güzelliklerini çevre ilçelere ve Türkiye geneline tanıtmaktı.

Bana göre ellerindeki yeterli olmayan şartlar göz önüne alındığında bile çok ta başarılı oldular. Sağolun, arhavim.net gurubu, Kapisre(Güngören) muhtarlığı ve Kapisreliler.

Etkinlik kapisre tepesinin denize bakan güzel bir yükseltisinde, güzel bir günde gerçekleşti. Müzik etkinliklerine Arhavilil gençler  tarafından oluşturulan “albatros” ve Arhavili sanatçı Tolga kurtoğlunun Türkçe ve Lazca şarkıları ile başlandı. Gürcistandan gelen genç Laz kızlarının oluşturmuş olduğu” shurimshine” gurubunun güzel Lazca şarkıları ile devam etti. Müzik poğramının aralarında bizim meşhur hamsili ekmek, pilakide sebzeli hamsi “kapça geçveri” turizm derneği tarafından yaklaşık 9 dokuz pilaki “gresta”de gerçekleştirilidi. Kültürümüzün geçmiş bir güzelliği olan açık ateş üzerindeki kazanda kaynayarak pişen lezzetli lahana türlüsü ( lu duderi) Yine yöre insanları tarafından yapılan Laz böreği etkinliğe gelen herkese ikram edildi.

Kültürümüzün geçmişte çok sevilen ve çoğunluk(genelde erkekler)  tarafından oynanan oyunlar yine bu etkinlikte gelenlere tanıtıldı. Bilmeyenlere öğretildi. Bilenlere hatırlatılıp, geçmiş günleri yaşatıldı.

Bunlar; mürver ağacından yapılan patlangaç (ot’kva3inoni). Çelik çomak oyunu (rik’i). Lastik sapan (k’inçiş lastiği veya lak’at’k’a). Tahta araba (kornet) sürmek oyunları idi. Bu oyunların hepsi yakın zaman kültürümüzde insanlarımız tarafından oynanan oyunlardı.

Bu etkinlikle kültürümüze ait yiyecekleri yemek, oyunları oynamak belirli yaşın üzerindekiler için unutulmaz bir anı olarak yaşandı. Belirli yaşın altındakiler içinde; büyüklerinin yakın geçmişte teknolojinin  bütün artılarından yoksun bir ortam içindeki günlük yaşamların özelliklerini görülmesi açısından çok güzel bir etkinlik oldu.

Etkinlikte; üyesi olduğum “çkuni berepe” Laz Kültgür Sanat ve Turizm derneği Laz diline ve kültürüne ait birçok eseri sergilendiği bir stan açıp etkinliğe katıldı. Lazlara kendi dili ile ilgili, Lazca ve Türkçe yazılmış kendi eserlerinin  tanıtımını yaptı.

Bu etkinlikle kültürümüzü insanlara tanıtlması, tattırılması açısından etkinliği üstlenen arhavim.net, onlara destek olan Arhavi Belediyesi, Arhavi Turizm Derneğine, Kapisre muhtarlığı, Kapisrelilere ve emeği geçen herkese tekrar teşekkür ederim. Etkinliğin gelecek yıllardada  devamının edilmesiı umuduyla…

Tuta k3ala 2012 Arkabi                     Osman Şafak Büyüklü