Ülkemizde Karadenizliler Laz olarak bilindiğinden olsa gerek, Laz mutfağı genelde Karadeniz mutfağı ile karıştırılır.Oysa laz mutfağı, Karadenizin hiç de homojen olmayan mutfak kültüründen farklı bir dokudur.. Yani Karadeniz mutfağında laz mutfağında olduğu gibi karalahana ve hamsi egemenliği yoktur. Diğer bir deyişle Karadeniz mutfağı farklı kültürlerin zengin çeşitleri ile süslüdür.
Laz mutfağını genelde bu bölgedeki insanların yedikleri ve içtiklerinden daha çok geçmişten günümüze şekli ile değerlendirdiğimizde bu bölge insanına özgü yemekleri şöyle sıralayabiliriz.
1-Lu Ncaxeri ( Dövme Lahana)
Genelde kış mevsiminde yapılan bir yemektir.Karalahana ayıklanır. Sonra suda az pişirilince içine mısır kırması, iç yağı ve tuz konur.Lahana tam piştikten sonra dövülerek servis yapılır. Dövme lahana genelde üç dört gün yenecek şekli ile bolca yapılır.
2-Dudeyi (Lahana Ezma)
Lahana, taze fasülye, pazı, bezelye, barbunya, patates, tereyağı, iç yağı sarımsak, biber katılarak yapılan meşhur laz yemeğidir.Kıvamında yapmak önemlidir.Zaten yemeğin adı lu mk’vaneri den gelmektedir,Yani “kıvamında olmak” demektir.
3-Lu Princoni (Pirinçli Lahana)
Her mevsim yenebilen, lahana, pirinç, soğan, maydanoz, salça, iç yağı, sıvı yağ ve tereyağından yapılan bir yemektir.
4- Sarma (Lahana Sarma)
Her damağa hitap edebilecek bir laz yemeğidir.Lahana, soğan, pirinç, dana eti, salça, maydanaz, nane, sıvı yağ, iç yağı ve karabiber kullanılarak yapılır. Özel gün ve gecelerde olmaz ise olmaz yemeklerden biridir. Yapımı çok zahmetlidir.
5- Lu Pancarı ( Lahana Pancarı)
Lahana, sarımsak, iç yağı ve tereyağı kullanılarak yapılır.Diğer lahana yemeklerinden çok farklıdır. Zaten kullanılan malzemeye bakıldığında bu anlaşılır.
6-Kapçaz Makvali Mot’axeri (Yumurtalı Hamsi Tava)
Tuzlanmış hamsi, yumurta, mısır unu ve sıvı yağ ile yapılan bir yemektir. Hamsilerin kılçıklarının ayıklanması gerekir.. Bir tavada hamsi ve mısır unu yoğrulurken yağ kızartılır. Kızaran yağa konan karışımın yemek pişene kadar karıştırılması gerekir..
7- Mkvali Get’ağaneri ( Peynir Tava)
Taze peynir ve taze tereyağı ile yapılan bir yemektir. Çok pratik bir yemek olmanın yanında en saygın ve beğenilen yemektir. Tavalama şekli değişik değişik olabilir.
8- Minci Get’ağaneri ( Çökelek)
Çökelek (minci) ve tereyağı kullanılarak yapılır. Tava için mutlaka tereyağı kullanılmalıdır. Başka yağla tadı yakalayamazsınız. Kızaran tereyağına çökelek döküldüğünde su katılır.
9-Kapçoni Pilavi ( Hamsili Pilav)
Hamsi, pirinç, soğan, maydanoz, salça, patates, kuş üzümü, iç fıstık, zeytinyağı, domates ve karabiber kullanılarak yapılır. Dövülmüş karabiber tercih edilir.Son zamanlarda lüks lokantalarda bu yemeğin değişik bazı çeşitleride yapılmaktadır.
10- Xeşi Mak’ayina ( El Makarnası)
Un, yumurta, süt, tereyağı, şeker, bal ve pekmez den yapılır. Bu bölge insanlarının çok değişik şekli ile yaptığı da bilinir. Kesimi ince olmalı ve mutlaka tereyağı kullanılmalıdır..
TATLILAR
1-Bureği ( Laz Böreği)
Un, nişasta, süt, yumurta, tereyağı, sıvı yağ, şeker ve öğütülmüş karabiber den yapılan çok özel bir tatlıdır. Hazırlanması iki safhadan oluşur. Birinci safhada hamur hazırlanır, ikinci safhada ise muhallebisini hazırlanır. Soğuk yenmesi tavsiye edilir.
2- Laz baklavası
Un, nişasta, süt, şeker, sıvıyağ, tereyağı, yumurta, ceviz veya fındıktan yapılır. Baklavanın normal baklavadan farklı oluşu ve yapraklarının çok ince yapılması, dilimlerin kesimi laz baklavasının en önemli özelliğindendir.
3-Bulma (Burma)
Un, nişasta, şeker, yumurta, tereyağı, sıvı yağ, süt, fındık veya cevizden yapılır. Her hanımın harcı olmayan bir tatlıdır. Mahalle ve köylere göre farklılık gösterebilir.
4-Gem3xineri
Özgün bir Laz Tatlısı olan gem3xineri, süt, yumurta, şeker, nişasta ve tereyağından yapılır. Bu tatlıya hayır diyebilecek bir laz ya hastadır ya da diyettedir..
5-Sutli (Sütlaç )
Diğer sütlaçtan farkı içine şeker katılmayışıdır: Süt, pirinç ve un dan yapılır. Fırınlanarak da yapılan sutliler de vardır.
6-Lapa
Süt kabağı, süt, un, şeker karıştırılarak yapılır. Tatlı veya şekersiz yapılanının yanında ekmekle de yenen bir talıdır..
7-Kada ( Kek )
Kek pasta yerine yapılan pekmezli bir tatlıdır. Pekmez , un ve şeker kullanılarak yapılır. Sıcak ve soğuk şekli ile de yanebilir.
8-Xoşmelli
Pekmez, un, iç mısır unu ve şekerden yapılır. Burada iç mısır unu dediğimiz yöre insanının bildiği mkverişi guri dir
9- Xavla (Bayram Helvası)
Un, yağ,ve şekerden yapılan genelde bayramda yapılıp ikram edilen bir tatlıdır. Genelde arife akşamları ölülerin evlerini ziyaret ettiklerine inandıkları için ev güzel koksun diye de yapılır.
10- Şekerleme
Bie avuç içine sığabilecek büyüklükte olup un, şeker ve tereyağı kullanılarak yapılır. Genellikle enişte davetlerinde damat ve yakın arkadaşları için yapılır ve serviste kavrulmuş fındıkta yanına konur.
Kaynak: Kamil Aksoylu- Laz Kültürü
