ARHAVİ’DE İLK BATI MÜZİĞİ ve CİHA DAĞI EFSANESİ ORKESTRASI

Rekare 10 Kasım 2012 Müzik Yorum yok

Yazan: M.Kemal Özyurt

Arhavi Kültür, Müzik ve Folklor Derneği batı tarzında müzik yapmak için 1968 yılında bir bateri, solo ve bas gitar, alto sax ve akordeon alır ve Arhavi Folklor Derneği Orkestrası adıyla Batı Müziği normlu Arhavi’nin ilk orkestrası kurulması için çalışmalarına başlar.

Bu enstrümanları çalabilecek müzisyenler Arhavi’de o tarihte var mıdır diye düşüneceksiniz. Bakın kimler var… Bateride herkesin saatçi diye bildiği ve Berkant’ın eski bateristi Reşat Sönmez yani Çaça… Kemençeci Yaşar Turna Akordeon… Arhavi Eczanesinin ilk sahibi Eczacı Engin Yalın ağız armonikası… Müteahhit Nuri Fitoz Alto Saksafon… Sedat Poyraz solo gitar.. bir yıl kadar sonra Venüs 5 adıyla kurulan orkestrada bateriye Vedat Takaz , ikinci solo gitara Sinan Baştabak ve Halim Ermiş geçerler. Kani Özbaş ise bazen bateri çalmaktadır ve solistlikte yapmaktadır. O yılların parçalarını düğünlerde özel gecelerde icra etmeye başlarlar.. Bazen orkestranın solistliğini Cabir Özkazanç’ta yapmaktadır… Orkestranın adı Arhavi Horon Orkestrası olarak değiştirilir.

(foto:1973 Sahil Gazinosu Cumhuriyet Balosu – Kemal ve Kani )

O tarihlerde Doğu Karadeniz’in en ünlü orkestrası Rize merkezli Los Lazikos’tur. Arhavi’deki Sahil Gazinosunda bir müddet sürekli çalışan bu orkestra zaman zaman da düğünlere gelip müzik yapmaktadır. 1972 ye gelindiğinde orkestra üyelerinden bir çoğu üniversite sınavları ve okulları nedeniyle Arhavi’den ayrılmak zorunda kalınca yeni müziğe başlamış ve ortaokul son sınıfta okuyan iki çocuk yaştaki genç müzisyeni mecburen orkestraya dahil etmek zorunda kalırlar

Turgay Özkazanç bateriye, Kemal Özyurt ise Bas gitara geçer. 1973 yılında ise orkestranın sürekli solisti Cemal Kurdoğlu Arhavi Horon Orkestrasına katılır. Bu yıl Bateride Kani Özbaş ve Turgay Özkazanç, Bas gitarda Kemal Özyurt…üniversitede okuyan Sedat Poyraz tatillerde geldiğinde solo gitar çalmakta ve yokluğunda ritm gitar çalan Sinan Baştabak solo gitarı ile guruba eşlik etmektedir. Böylece gurup yörede artık herkesin bildiği ve saygıyla dinlediği bir orkestraya dönüşmüştür. Orkestraya en büyük desteği dönemin Arhavi Kaymakamı Erol Ertuğrul vermektedir ve 1973 de ilk kez yapılan Arhavi Festivalinde Hopa Mavi Moni orkestrası ile bir konser verirler.

Sedat Poyraz okulu ve Sinan Baştabak üniversite sınavı nedeni ile Arhavi’den ayrılınca solo gitara Kemal Özyurt ve bas gitara ise o dönemde Arhavi Lisesinde okuyan İbrahim Baltacı geçti.

Elemanların sürekli değişmesi yapılan müziğin kalitesini azaltmadı. Çünkü büyük şehirlere gidenler yeni parçalarla dönüyor ve getirilen plaklar sayesinde güncel müzik yaparak büyük beğeni topluyorlardı.

1973 kış sezonunda elemanların sınav, okul ve diğer nedenlerle Arhavi’den ayrılmaları üzerine solo gitarda Kemal Özyurt, Bateri ve solist Turgay Özkazanç ve bas gitarda Hasan Zaim’den oluşan Diriliş orkestrası kuruldu. Orkestranın solistliğini Turgay Özkazanç yapmaktaydı.

Fakat Diriliş orkestrası çok uzun süreli olamadı. 1973 yaz başında diğer elemanların gelmesi ile yeni bir gurup oluşturmak için orkestra dağıtıldı.

Yeni ve daha güçlü bir orkestranın kurulması için neler yapılacağı tartışıldı ve öncelikle malzemelerin yenilenmesi üzerinde duruldu. Fakat o yıllarda Türkiye’de orkestraya yeni bir ses düzeni veya solo ya da bas gitar amplifikatörü almak hiç de kolay bir iş değildi. Sadece Hopa’daki Mavi Moni Orkestrası gitar amfilerini yenilediğinden onlardan eski bir Lender gitar amplifikatörü alınabildi.

( 1973 Diriliş orkestrası Kemal ve Turgay )

1974 yılında bir değişiklik yapılarak orkestranın adı Ciha Dağı Efsanesi olarak değiştiridi ve bu isim çok tuttu. Artvin’den Trabzon’a kadar artık aranan bir orkestra olmuştur Ciha Dağı Efsanesi. Bu dönemde Orkestraya yönetici olarak Hamdi Zaim katılmıştır. Yeni bir bateri ve ses düzeni alınır.. O dönemde Arhavi boks takımı Türkiye’nin yurt içi ve yurt dışında başarı gösteren sporcularını yetiştirmiş ve boks maçları Arhavi’de büyük izleyici toplayan önemli bir gösteriye dönüşünce maçlar öncesinde Ciha Dağı Efsanesi konserler vererek heyecanı hat safhaya çıkarmaya başlamıştı.

( 1974 Arhavi Festivali )

1974 yaz sezonu sonunda Cemal Kurdoğlu , Turgay Özkazanç ve İbrahim Baltacı yeni bir orkestra kurmak için Ciha Dağı Efsanesinden ayrılırlar. Bu ayrılma önemli bir dönemin de başlangıcı olacaktır. Artık orkestrada sadece müzisyen olarak Kemal Özyurt ve yönetici Hamdi Zaim kalmıştır. Alınmış programlar vardır ve bir an önce yeni bir temel atılmalıdır. Kenan Poyraz bas gitara, Hikmet Çakar ise bateriye geçmiştir. En önemli gelişme ise bu dönemde Cengiz Kurdoğlu’nun solist olarak orkestraya katılmasıdır. Yeni bir repertuar ile Ciha Dağı Efsanesi yoluna devam etmektedir. Bir süre sonra Hikmet Çakar İngiliz Filolojisini kazanınca İstanbul’a gitmek zorunda kaldı ve bateriye tekrar Turgay Özkazanç geçti.

Ciha Dağı Efsanesinin elemanları farklı dünyaları olan ve sadece müzik yapıldığında bir araya gelen fakat normal yaşamlarında genelde birbirlerinden uzak olan bireylerden oluştuğundan müzisyenler arasında her zaman ilişkileri düzenleyen ve birliği sağlayan Ali İmdat Özçakmak bir gün orkestraya o dönemde emek verenleri bir araya toplayarak büyük bir orkestranın kurulmasını önerdi. 1975 de yeni enstrümanlar alınarak Doğu Karadeniz’in en güçlü orkestrasını oluşturdular.

Bateride Turgay Özkazanç… solo gitarda Kemal Özyurt.. ritm gitar ve vokal Cemal Kurdoğlu… bas gitarda Kenan Poyraz.. org Sinan Baştabak ve solist Cengiz Kurdoğlu.

Sahneye artık smokin ile çıkılmakta kaliteli müzikten taviz vermeyen ve herkesin aradığı hem kulağa hem de göze hitap eden büyük bir orkestraya dönüşmüşlerdi. Bu arada Tiger çift klavye org orkestraya yeni bir saund katmış ve ilk kez solistler eko katkısıyla şarkı söylemeye başlamışlardı. Hopa’da Tuncer Güven’in kurduğu Mavi Moni, Pazar’da Zihni Cinan ve arkadaşlarının oluşturduğu Yoldaşlar adlı orkestralarla arkadaşlık bağı çerçevesinde hem yardımlaşma hem de tatlı bir rekabet başlamıştı. Arhavi Festivalinin ilk günü yapılan orkestralar yarışmasında Doğu Karadeniz’deki yerleşimlerden gelen orkestralarla yapılan müzik kıyaslanıyor ve müzik düzeylerinin seviyesini düşünüyorlardı. Bu dönemde Pazar’da Spor kulübü yararına verilen konserde orkestralar arasında büyük ilgi çekmişti Ciha Dağı Efsanesi.

(1973 Cumhuriyetin 50 yılı konseri-Arhavi Lisesi Salonu)

1976 yılı sonunda Halim, Kenan, Ersin ve Nusret Durmuş Arhavi’de Gurup Doğuş adıyla ikinci bir orkestra kurdular ve çalışmalarına başladılar. Artık Ciha Dağı Efsanesinin çevre il ve ilçelerdeki rakiplerinden sonra Arhavi’de de bir rakipleri vardı. Bu dönemde Sinan Baştabak orkestradan ayrılınca orga Kemal Özyurt geçmiş ve ilk kez bir synthesizer alınarak Farfisa syntorkestra ile yapılan müziğin saunduna büyük katkı yapmıştı. İlk defa bu aletle elektronik tulum sesi kullanıldı ve büyük ilgi gördü. Özellikle Karadeniz parçalarına özel bir saund yakalandı.1977 Arhavi’nin kurtuluşu kutlamaları gecesi yapılan konserde izleyiciler müziğe doydular. Bu yıl Ciha Dağı Efsanesi Ankara Şato Yazar’da Arhaviler gecesinde bir konser verdi. Bu dönemde Cemal Kurdoğlu askere gidince solistliğin tüm yükü Cengiz Kurdoğlu’na kaldı.

( 1977 Ankara Arhavililer Derneği gecesi Ankara Şato Yazar)

Yapılan müzik türü düğünlerde dans müziği valstan rumbaya, tangodan rock and roll ‘a kadar bir çok türde ve özel gecelerde Anadolu Folk Pop ve o dönemin tanımlaması ile Türkçe sözlü hafif müzik türü parçalardı. Ama Cemal Kurdoğlu James Brown’dan I Feel Good , Cengiz Kurdoğlu ise Boney M.den Rasputin gibi dönemlerinin yabancı ve Türkiye’de çok tutulan parçaları da seslendirmişler ve büyük taktir ve beğeni toplamışlardı. Orkestrada Kenan Poyraz ve Turgay Özkazanç’ta vokal yapıyorlardı. Enstrümantal parçaları da güzel icra edebilen orkestra özellikle klasik danslarda Tuna Dalgalarından La Comparsita’ya kadar geniş bir repertuvara sahiplerdi.1977 Arhavi’nin kurtuluş gecesinde en çok ilgi çeken parçalar arasında Zülfü Livaneli’den Arhavili İsmail, Okay Temiz’in düzenlediği dere geliyor dere ve Barış Manço’nun 2023 adlı enstrümantal parçaları ıdı.

Yılbaşı geceleri de aranan bir müzik gurubu olan Ciha Dağı Efsanesi genellikle Murgul ve Çakmakkaya’da bulunan Karadeniz Bakır İşletmelerinin lokallerini tercih ediyor ve sabahlara kadar süren gecelere müzikleri ile eşlik ediyorlardı. Artvin’den Trabzon’a kadar geniş bir alanda aranan bir orkestraydı Ciha Dağı Efsanesi. Her kesime hitap eden bir müzik türleri vardı fakat arabesk .çalmıyorlardı.

Yağmurun yağmadığı yaz günlerinde Arhavi Sahil Parkında gündüz konserleri verdiklerinde çevre İl ve ilçelerden büyük bir dinleyici kitlesi Arhavi’ye geliyor ve parkın dışına taşan büyük kalabalıklar oluşturuyorlardı.

Arhavi’de o dönemde düğünler Sahil Gazinosu ve Bahar Sinemasında olurdu. Fakat köylerdeki çay alım yerleri de birer düğün salonu gibiydi. Bazen köylerdeki çay alım yerlerine düğünlere gidilir ve müzik yapılırdı..

(1978 bir açık hava konseri Cemo ve Kemal)

(Bahar sinemasında bir düğün)

Orkestranın iki temel elemanı olan Solist Cengiz Kurdoğlu ve Baterist Turgay Özkazanç askere gidince bateriye Mehmet Melih Kutlugün, solistliğe ise Osman Özdemir geçti. Ciha Dağı yine yoluna devam ediyordu. Bu arada düğün ve özel gecelerde Muzaffer Özdemir’de özellikle Anadolu Folk Müziği yapılırken bateride orkestraya eşlik ediyordu.

(Bas Gitarda Kenan Poyraz ve klavyede Kemal Özyurt 1978)

Cemal Kurdoğlu gitar çalıyor ve şarkı söylüyor, Kenan Poyraz bas gitar çalıyor ve vokal yapıyor, Cengiz Kurdoğlu klavye, gitar ve bateri çalıyordu. Kemal Özyurt gitar, klavye, alto sax ve flüt çalıyordu ve bu elemanların çok yönlü olmaları müzik yaparken yorum zenginliğini ortaya koyuyor kaliteyi olumlu etkiliyordu. Ülkemizde sahnede çift davul deneyen ilk orkestralardan biridir Ciha Dağı Efsanesi.

1980’li yılların başlarında Ciha Dağı Efsanesinin elemanlarının işleri nedeniyle bir arada kalmalarının zor olduğunu gören Kemal Özyurt orkestranın içine ritim box ile müzik yapabilecek aletleri katıp o dönemde ülkemizde yeni gelişen piyanist şantörlük türü müzik yapmanın gerekli olduğunu gördü. Bu tür müziğe karşı olmasına rağmen askerden dönen Cengiz Kurdoğlu ile birlikte gitar org ikilisi oluşturmaya karar verdiler. Turgay Özkazanç ve Cemal Kurdoğlu yurt dışına çalışmaya gitmişler, Kenan Poyraz Amasya’da öğretmenliğe başlamıştı. Kemal Özyurt ise öğretmenlik görevini Arhavi’de sürdürmekteydi. Kemal Özyurt Ali İmdat Özçakmak ile İstanbul’a gidip o dönemde çok popüler bir keyboard olan Yamaha PS 20 aldılar. Arhavi’de artık Cengiz Kurdoğlu ve Kemal Özyurt’tan oluşan yeni bir müzik türü ile kendilerini ortaya koyan bir Ciha Dağı Efsanesi vardı.

(Kemal Özyurt ve Cengiz Kurdoğlu sahnede 1981)

Artık sahnede Kemal Özyurt gitarıyla, Cengiz Kurdoğlu ise klavyede ülkede yerleşen yeni müzik türüne adapte olmuşlardı. Bu tür müzik elemanların bir arada sürekli kalamayışı, ekonomik zorluklar ve keyboard aletlerin büyük gelişimi sayesinde yerleşmeye başlamıştı. Bu durumu 1977 yılında anlayan Kemal Özyurt bir ritim box almış ve o dönemlerde çalışmış, denemeler yapmış ve ancak bu şartların Arhavi’de 1980 de, önce düğünlerde uygulanabileceğini anlamış, bazı uygun düğünlerde kısa programlarda denemiş eksiklikleri saptayıp bütünüyle bu tarihten sonra uygulamaya geçmiştir. Fakat yaklaşık bir yıl bateri de sahnede durmuştur. Bunun nedeni bazı düğünlerde düğün sahiplerinin gelip bateri nerede diye sormalarıdır. Bu durumda bateriye biri oturtulmuş ve playback yaptırılmıştır.

1984 yılına kadar Kemal ve Cengiz ikilisi Ciha Dağı Efsanesini devam ettirdi. Yaz başında Bodrum ve Alanya’dan bu tatil beldelerinde müzik yapılması için iki teklif geldi ve Alanya teklifi kabul edildi. 1984 yazında yaklaşık üç ay Alanya’da müzik yapıldı. Büyük ilgi toplayan ikili yaptıkları müzikle ülkenin her yerinde çalışabileceklerini anladılar. Yaz sonunda Arhavi’ye döndüler bir ay programlara çıktılar ve Cengiz Kurdoğlu şansını İstanbul’da deneyeceğini söyledi. Kemal Özyurt bu koşullarda Arhavi’den ayrılamayacağını belirterek bu konuda her türlü desteği vereceğini ve aletleri alabileceğini söyledi. 1974 ten beri süren beraberlik artık sona eriyordu. Cengiz Kurdoğlu İstanbul’a giderek Türkiye’nin bu tür müzikte en büyüklerinden biri oldu.

Gitarı mecburen bırakıp tekrar klavyeye geçen Kemal Özyurt yeni bir solist bulmuştu Cemil Kurdoğlu. Cemal, Cengiz ve Cemil Kurdoğlu gibi müzisyen üç kardeşle sırasıyla müzik yapmak her müzisyene nasip olmaz.

Cemal (Cemo) ve Kemal bir program sırasında 1977

Kemal ve Cengiz Bahar Sinemasında bir düğünde 1978

Adnan Fuat Altındağ, Kemal Özyurt ve Cemil Kurdoğlu Arhavi Belediye düğün salonunda bir program (1985)

Bu ikiliye zaman zaman gitarı ile Arhavi Ortaokulu Müzik Öğretmeni Adnan Fuat Altıdağ’ da katılıyordu. Yine Arhavi Lisesi Almanca öğretmeni Salih Aktürk bazen gitar bazende kanunu ile katılıp müzik yapıyordu. 1985 Eylül ayında Kemal Özyurt’un tayini Zonguldak’a çıkınca 1973 ten beri süre gelen bu müzik beraberlikleri de sona erdi. Ciha Dağı Efsanesi artık yoktu. Çünkü bu orkestranın kuruluşundan beri hep içinde aralıksız yer alan Ciha Dağını sürekli yaşatmak için çareler arayan ve bulan Kemal Özyurt artık Arhavi’ye veda ediyordu. Kurucu kimse kalmamıştı ve herkes yurt içinde veya dışında hayat mücadelesindeydi. 1985 sonunda artık Ciha Dağı Efsanesinin elemanları bir daha sürekli olarak hiçbiri bir araya gelemedi ve yıllarca dinlenen müziklerini icra edebilecekleri birlikteliklerini sağlayamadılar ve bu durum efsanenin sonuydu.

Fakat Ciha Dağı Efsanesi hiç unutulmadı. 1988 Arhavi Festivali için bir programda bir araya gelip eski günler adına nostalji yapmak amacıyla festival yöneticileri orkestranın elemanlarına teklif götürdüler. Kemal ,Cemo, Cengiz, Kenan ve Turgay Arhavi Festivalinde uzun zaman sonra bir araya gelerek o dönemde çok dinlenen parçaları seslendirdiler. Bu programın ortaya çıkarılmasında Mehmet Remzi Öncel ve Ali İmdat Özçakmak’ın katkıları büyüktür.