Yazan :Mehmet Remzi Öncel
İlçemizde geçmişe yönelik mimari özelliklerden söz edersek bunu bu bölgede yaşayan insanların sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı içinde değerlendirmek zorundayız. Zaten yapıların kullanım sistemleri de buna göre şekillenmiştir. Arhavi ilçesindeki evlerin yapısal özellikleri genelde Karadeniz mimarisi ile uyum içinde olmasına rağmen işlevsel farklılıklar göstermektedir.
Evin genel yapısı dikdörtgen olup ana giriş genellikle güney yöndedir. Dış duvar ya kare yada zigzag ahşap ızgaralar içine doldurulmuş taşlardan yapılır. Zigzag örgüler içine kullanılan taşlar küçük parçalardan olduğunda dışına genellikle kireç sıva çekilir. Ama bu duvar şekli çoğu evlerde kısmen uygulanır.
Zemin kat
Evler zemin kat ile birlikte ya 2 kat yada 3 kat olarak inşa edilir. Zemin kat çok önceleri şarap imalathanesi olarak değerlendirilirken günümüzde ahır olarak kullanılmaktadır. Bu kat genelde yığma taştan yapılır ve çoğu evlerde 25×35 cm ebadında açık pencere boşlukları bırakılır. Hayvanın (ki bu yörede genelde inek beslenir) yatacağı yerin yanında iki bölmeden oluşan alan dikkati çeker. Bir bölümde hayvanın yemi(çala-balya-küspe), diğer bölümünde temizliği için gerekli yaprak (çaçi) depolanır. Bazı evlerde çürümemesi için kış meyvelerini(özellikle demir elmasını) çaçi (kurumuş yaprak) içine saklandığı da bilinmektedir. Zemin katın üstü olduğu gibi 30×30 cm çapında kestane ağacından yapılmış kirişle dönülür
1.Kat
Arhavi ilçesi evlerinin ana mekanı mutfaktır. Ve evin en geniş bölümüdür. Mutfak zemini bölgenin çok yağışlı olması nedeni ile sıkıştırılmış topraktandır. Bu alanda birkaç sabit dolaptan başka tüm eşyalar kolaylıkla yer değiştirilebilir şekilde tasarlanmıştır. Sabit olan dolabın çoğu raflardan oluşur ve burada yiyecek kapları ile cam eşyalar dizilir. Sabit dolapların bir bölümünde kapalı ve insan beli yüksekliğinde ve üstten kapaklı bir un ambarı (tao) bulunur. Taşınabilir elemanlar; arkalıksız iskemleler (or3o), bakır sini yada ahşap sofralardır. Mutfağın ortasında açık ateş yeri ve genelde arka bölümde beton bir yükselti (kiya) yer alır. Tavan yoktur ve ağaç dizmelere asılı zincir (Keremuli) açık ateşte su ısıtmak veya yemek pişirmek için kullanılır. Bu alan (ateşin yakıldığı) üstüne önceleri genelde bir ipe işlenmiş balıklar asılır ve kurutulurdu. Bu alanda ekmeklerin bir sepet içine konup asıldığı ve muhafaza edildiği görülmektedir. Mutfakta yakılan ateşin korları kül altına saklanarak sabahleyin ateşin sönmeden devamı sağlanırdı. Mutfak Arhavi insanı için en çok kullanılan bir alandır. Sadece yemek yapılan ve yenen bir bölümle birlikte sohbet edilen ve imecelerin yapılabildiği yerler olarak ta kullanılabilmiştir. Mutfağın genelde 3 veya 4 kapısı bulunur. Evlerin çoğunda batıya açılan kapı hayat denilen (bugünkü misafir odası) odaya açılırken diğer kapılar çocukların ve ebeveyn odasına açılırdı. Çocuk odalarında gömme dolaplar ve basit askılıklar bulundurulurdu. Ebeveyn odasında yatak, aynalı komedin, gömme dolap (musandura), kemerli ocak ve gömme banyo bölümleri yer alır.
