Mçxvaporas, didi moşvacinas na-bikomt’i goxtimape han3’oti xoloti na-maxenen k’onarite oxenuşe biçalişam. Lazonas goxtima na-minont’u svape do oput’epeşi mi3ikape kogopti, dido k’elepeti hakşakis var-gomalu. Haksakis na-var gomaludort’un oput’epeşi ari; Arkabişi oput’e naren, dido oraşen doni oz*iramu na-mint’u do na-var maludort’un P’ap’ilati oput’e t’u. Hek oxtimu çkar var-maxenudort’un. Xanç’e Gola Kutura do Sanat’işi Festivalis ok’atute ancaxi maxenu. Ham goxtimas mati kobak’ati do P’ap’ilati oput’eşe mendapti. Oput’eşi mskvanoba bz*irişi Lazonas oz*iramoni daha mskva svape na-ren do goxtimu na-uk’ors ar fara daha komaçkinu.
P’ap’ilati oput’e germaşi gelaxtimas na-eçkindudoren m3ika zeni ar svas geidgudoren. Oxorepeşi m3ikape mcveşi Lazi oxorepe steri, m3ikapeti ağani mimaruli tekniğite xeneri rt’u. Mcveşi oxorepeşi do ağani oxorepeşi didopes kultura-çkunişi dagi na-ren serenti do mandrepe elak’oderi uğut’u. Oput’es dido zenoni sva navar-uğut’u şeni oxorepeşi didope artikatişe mexola xeneri na-ren iz*iret’u. Oput’e m3ika mağala ar svaz na-gedgit’u şeni k’at’a oxorişi gomtes hekoni t’aronis na-imralinen mayvape do getasulepe xenerit’u. Oput’eşi doloxe çayluğepe, lazut’epuna, getasulepe do galendo k’elepeti mteli didi ncalepete golapinerit’u.
Oput’enuri k’oçepe mtiniti dido k’ai do dido k’oçinoboni t’es. Galeşen na-moxtes k’oçepes dido k’ai oğodes. Goxtimaşe na-ak’ates musafirepes xeşen na-muxtes mteli k’aoba oğodu şeni içalişes. Oput’enuri gyarepe oxenu do na-moxtespes oçamu şeni oxorcaşen komolepeşe şakis irik artikatişe iç’işinet’es. Oput’enuri k’oçepek kultura mutepeşişi oçinapu şeni na-ixenu ham oxonk’ana dido mom3’ondezdort’un.
Ok’oxtimak na-vu goxtimate ipti menç’una geçaçxalonişe ilinu. Hekşen goiktinu şkule kamileti ğalişi k’elas xeneri Menç’una Çayi oşvimales çayi işvinu do oput’enuri gyarepe iç’k’omu. M3ika şkule P’ap’ilati oputeşe oxtimu şeni gzas kogebdgitit.
P’ap’ilati oputeşe jur kvaxincişen na-elinikten emtiz na-dik’idinen betoni geberi gzaşen eşaptit. Gza dido emti do goktinale dido na-uğun ar gza t’u nati xoloti p’at’i gza var-t’u.
Oput’es m3ika kogoptit şkule hek, na-biçinomt’i k’oçepe k’ala oput’e şeni do festivali şeni op’aramitupe p’it. M3ika ora şkule festivalişi na ixanasen svaşe mendaptit. Ham goxtimas Arkabişi Belediyek do Turizmişi ok’oxtimalekti ham festivalis ak’atudort’un do festivaliz meşvelapu ikomt’u. Hek ipti 3’oxlenuri steri, hemorapes dido becit’i na-t’u grestas kapça geç’veri ixenu. Goxtimaz na-ak’atespes na-ubağasen k’onari kapça geç’veri ixenu do iris ham oç’k’omaleşi nostoni niçinu, kogoişinapu. Hem oç’k’omaleşen çkva xoloti oput’enuri oç’k’omalepe na-moxtespes koniçinu.
Hemindo şkule muziğişi programi kogeiç’k’u. Muziğişi pogramişe
Turkiyeşi galeşenti mabirape ak’atesdort’un. Lazi mabira do maç’andinepekti moxtes do na-ves mskva programepete ma3’k’omilepes mskva orape gololapinapes. Çodinaş k’ele gudaşi ç’andinute didi do moşkva ok’atinute xoroniti kogeidgu. Serişi gverdiş k’ele festivalişi çodinas oput’enurepe do na-ak’atespek xelineri ar xalite oxorimutepeşi goiktes.
Ham goxtima na mo3’opxu Gola Kultura, Sanat’i do Ekoloji Ok’oxtimas, Arkabişi Belediyes do Arkabişi Turizmişi ok’oxtimas haşo mskva do kultura çkunişi oçinapu na-ikoms ar duyla na-ves şeni dido mardi boğodam.
Arılı Köyü
Yazın, yıllık tatilimde yapmış olduğum gezilerimi bu yılda yapabildiğim kadar yapmaya çalıştım. Lazonada gezmek istediğim köylerin ve semtlerin bir kısmını gezdim, büyük bir bölümünü de gezemedim. Şimdiye kadar gezememiş olduğum köylerden biri; Arhavinin köylerinden olan, çok zamandan beri görmek isteyip te gidemediğim Arılı köyü idi. Oraya gitme fırsatını bir türlü bulamamıştım. Yeşil Yayla Kültür ve Sanat Festivaline katılarak ancak gerçekleştirebildim. O geziye katılıp Arılı köyüne gittim. Köyün güzelliğini görünce gerçekten Lazona da görülecek daha güzel yerler olduğunu ve gezilmesinin gerektiğini anlamış oldum.
Arılı köyü dağın eteğinde oluşmuş biraz düzlük bir arazide kurulmuş. Evlerin bir kısmı bilinen eski Laz evleri, bir kısmıda yeni mimari teknikle yapılmıştı. Eski evlerin ve yeni evlerin çoğunda yanında kültürümüzün eserleri olan serender ve ahırlar yapılıydı. Köyün çok geniş ve düz alanı olmadığı için evlerin çoğu birbirine yakın olduğu görülüyordu. Köy biraz yüksek bir rakımda olduğu için her evin etrafında oranın iklimine uygun ortamda üretilebilen meyvelikler ve sebzelikler yapılmıştı. Köyün içinde çaylıklar, mısır bahçeleri ve dış taraflarında büyük ağaçlıklarla kaplıydı.
Köyün insanları gerçekten çok dost ve misafirperverdiler. Dışarıdan gelen insanlara çok iyi davrandılar. Geziye katılan misafirleri ağırlamak için ellerinden gelen bütün yardımları yapmaya çalıştılar. Yöresel yemekleri yaparak, gelenlere ikram etmek için kadınlardan erkeklerine kadar herkes birbiriyle yarıştı. Köyün insanları da kültürlerinin tanıtımı için yapılan bu hareketi çok beğenmişlerdi.
Derneğin yapmış olduğu gezi ile önce mençuna şelalesine gidildi. Oradan dönüldükten sonra kamilet deresinin kenarında yapılmış Mençuna çay bahçesinde çay içip yöresel yemekleri yendi. Daha sonra Arılı köyüne gitmek için yola çıktık.
Arılı köyüne çifte taş köprüden ayrılan, dik ve betonlanmış yoldan çıkıldı. Yol çok dik ve viraji çok yol idiyse de yinede çok kötü sayılmazdı.
Köyde biraz dolaştıktan sonra tanıdığımız insanlarla köyleri ve festival hakkında sohbete başladık. Daha sonra festival yapılacak alana geçtik. Bu geziye Arhavi Belediyesi, Arhavi Turizm Derneği de katılmıştı ve destek veriyordu. Orada önce, Lazların çok önemli ve geçmişte yapıldığı gibi şimdilerde de ara sıra yapılan grestada hamsi yapıldı. Geziye katılan herkese yetecek kadar hamsi pişirilip bu yiyeceğin lezzeti tattırılıp, hatırlatıldı. Bu yiyecekten başka yinede yöresel yemekler yapılıp gelenlere ikram edildi.
Daha sonra müzik programına geçildi. Müzik programına Türkiye dışından sanatçılarda katılmışlardı. Laz şarkıcı ve müzisyenlerde katılıp yaptıkları bir programla izleyiciler güzel saatler geçirdiler . Sonlara doğru tulum eşliğinde geniş bir katılımla horonlarda oynandı. Gecenin geç vaktine doğru festivalin bitimi ile köylüler ve diğer katılımcılar mutlu bir şekilde evlerine döndüler.
Bu festivali düzenleyen Gola Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneğine, Arhavi Belediyesi ve Turizm Derneğine böyle güzel, kültürümüzü tanıtımını yapan bir girişimde bulundukları için çok teşekkür ederim.
Tuta-staroşina.2010 Arkabi
Osman şafak Büyüklü
Comments are closed.